Dispersos convoco – in het Nederlands vertaald als ‘Verstrooiden roep ik bijeen’ – is een letterlijke oproep naar de kerk te komen.
Het is de lijfspreuk van de kapel en vormt een essentieel onderdeel van het verhaal achter de vensters.
Communicatie
Het gebruik van kerkklokken om met de bevolking te communiceren is stevig geworteld in de traditie van de kerk. Het is misschien wel de allereerste vorm van massacommunicatie.
Al in de Middeleeuwen werden kerkklokken gebruikt om burgers te waarschuwen voor onweer, om de doden ‘droevig aan te klagen’ of bruiloften te omlijsten en om kerkgangers op te roepen naar de kerk te komen voor de eredienst.
Een traditie die ongetwijfeld nog verder is terug te voeren tot de instructies die Mozes kreeg instrumenten te maken om signalen te kunnen geven aan het volk ‘tot de samenroeping der vergadering’ (Numeri 10: 1-2).
Spreuken
De functie van een klok was vaak te herkennen aan de spreuk die in de klok was gestanst. Zo is bij de luidklok van de Hippolytuskapel de spreuk Dispersos convoco op klok aangebracht.
De grote kerken en kathedralen hadden vaak meerdere klokken met elk een specifieke functie. Zo was er bijvoorbeeld een aparte klok voor de waarschuwing van gevaar en waren er weer andere klokken voor de gebedsoproep of het kenbaar maken van een speciale gebeurtenis.
Klanknabootsing
Daarnaast werd vaak gepoogd met een onomatopee (klanknabootsing) het geluid van de klok te doen lijken op de boodschap die het beoogde te verspreiden. Zo kon het – met enige fantasie – mogelijk zijn om in de klanken van een ‘oproep-klok’ korte zinnen te herkennen als ‘Kom naar de kerk’ of woorden van gelijke strekking. Of leken klokken die gevaar aankondigden zware, luide klanken voort te brengen die klonken als ‘Er is gevaar, ga naar binnen’.
